Tarihi:

Pınarbaşı Azdavay’a bağlı bir köy durumunda iken, 04.07.1987 tarih ve 19507 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 3392 Sayılı Kanunla İlçe haline gelmiş olup, 26.08.1988 tarihinde faaliyete geçmiştir. Pınarbaşı ve çevresinde sırayla Gasgaslar, Kimmerler, Lidyalılar, İranlılar, Helenler, Pontuslar, Romalılar, Bizanslılar ve Çobarlar hakim olmuş, 1460 yılından itibaren Osmanlı İmparatorluğuna katılmıştır.

Değişik yazılı kaynaklardan alınan bilgilere göre şimdiki adı Çamkışla, önceki adı Erkemle olan köy Roma ve Bizanslılar döneminde kalabalık bir yerleşim yeri olduğu aynı zamanda Çalkaya Köyünde Roma ve Bizanslılar döneminde önemli yerleşim merkezi olduğu belirtilmektedir.

Tarihi kalıntılar bakımından zengin sayılan Pınarbaşı ilçesinde Sümenler Köyü sınırlarında bulunan Ilgarini Mağarası, yine aynı köyün Kayadibi mahallesinde Hacet Kayası, Çalkaya köyünün batısında bulunan Kurtgirmez tepesinde büyük bir mağara, aynı köyün güneyinde Kedikayası, Ilıca köyünde Bizanslılardan kalma hamam, Çamkışla köyü Benle mahallesindeki Kızkayası bunlara örnektir.

Pınarbaşı'nın tarihini komşu ilçe Azdavay ile beraber incelemek daha uygundur. Zira Azdavay Osmanlılar devrinde Daday’a bağlı birer kadılık olarak görülmektedir. Pınarbaşı'nın tarihçesini incelerken Paflagonya dan başlamak gerekir. Arkeolojik kazılardan anlaşıldığına göre Paflagonyalılar ve Bizanslıların daha ziyade su ve ırmak kenarlarında yerleşim merkezlerini kurduğunu görüyoruz.

Pınarbaşı bölgesinde Ilıca, Demitaş, Tekkeşin, Domla ve Erkemle(Çamkışla) köyleri de Romalılar ve Bizanslılar devrinde en kalabalık yerleşim yerleridir. Ayrıca Yamanlar Köyü sınırları dâhilinde ki Sorkun Yaylasında kaya mabetleri ve mezarları da burada büyük bir yerleşim merkezlerinin kurulduğunu kanıtlamaktadır.

Cumhuriyetten önce Daday’a bağlı bir köy durumunda olan Azdavay Çobarlar ve Candaroğulları zamanında Kastamonu Sancağına bağlı 36 Kadılıktan biri olarak idare edilmiştir. Nihayet 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet Kastamonu’yu Osmanlı sınırlarına katarak Azdavay’ı da Osmanlı sınırlarına dâhil etmiştir. Pınarbaşı ve çevresinde Osmanlı Devletine ait herhangi bir kalıntıya rastlamak mümkün değildir. Ancak bu yöredeki tarihi mabetler, kaya mezarları ve inler, kilise ve kale harabelerinin Romalılar ve Bizanslılar dönemleri ile Paflagonyalılara ait olduğu anlaşılmaktadır. Pınarbaşı 1946 yılına kadar Daday’ın bir köyü iken 1946 da Azdavay’ın ilçe olması ile birlikte buranın köyü durumuna geçmiş ve yavaş yavaş canlılık devresi yaşamaya başlamıştır. Pınarbaşı’nın derinliklerinde sakladığı bol miktarda taşkömürü ile tarihin gelecekte 2. Karaelmas bölgesi olabileceğine kesin bir gözle bakılmalıdır.

Coğrafi Yapısı:

Pınarbaşı; Doğusunda Azdavay ilçesi, Batısında Bartın-Ulus ilçesi, kuzeyinde Cide, Kuzeydoğusunda Şenpazar, Güneyinde Daday ve Eflani ilçeleri ile çevrilidir. Yüzölçümü 571 km², rakımı 650m’dir.

İlçe dağlık engebeli bir araziye sahiptir. Dağlar arasında kalan vadiler küçük plato düzlükleri ile Zarıçayı’nın vadi tabanı ekonomik faaliyet ve yerleşim alanıdır.

Başlıca dağları; Kurtgirmez Dağı 1338m., Büyük Dağı 1151m., Gavurharman Dağı 1136m. Yüksekliğe sahiptir. Önemli akarsuyu Zarıçayıdır. Çavuş köyü hudutları içinden doğan bu çay güneyden kuzeye akarak Ilıca köyünde Devrekâni Çayı ile birleşir.

İklim ve Bitki Örtüsü:

İklim Karadeniz iklimi ile kara iklimi arasında geçiş iklimidir. Kışlar uzun ve soğuk geçer yazlar kısa ve sıcaktır. İlçe orman bakımından oldukça zengin olup, yörenin %63’ü ormanla kaplıdır. Yükseklerde iğne yapraklı ağaçlar yaygın olup, alçak kesimlerde çayır ve makiye benzer bitki örtüsü hâkimdir.